درمان لکنت زبان در بزرگسالان

بسیاری از درمانجویان قبل از ورود به محیط درمان تصور می کنند درمان لکنت زبان در بزرگسالان از آغاز تا پایان را با چند فرمول ، راهکار ، سعی کردن ، کتاب خواندن ، نیروی اراده و انواع شعارها و کلمات قصار میتوانند رفع کنند و مانند یک کشتی گیر این عارضه خویش را ضربه فنی کنند و در رویای خویش پرچم پیروزی را بالا ببرند بر همین اساس است که گهگاه جملات زیر از آنان شنیده می شود :

• بیایید همه با هم لکنت زبان مان را کنار بگذاریم .
• به امید روزی که همه آن هایی که لکنت زبان دارند بر بیماری خود غلبه کنند .
• من تصمیم دارم لکنت زبان خود را نابود کنم و ..

اساس چنین دیدگاهی ، حکایت از درگیری های ذهنی انباشته شده و کلافه شدن شخص دارای لکنت زبان دارد .

حقیقت این است که آنها نمی دانند « لکنت زبان » عنصری جدا از خود شخص نیست و نمیتوان آنرا نابود ساخت یا بر آن غلبه کرد ؛ کسی نمیتواند با خودش کشتی بگیرد ، بلکه آنرا باید درمان نمود .

رفتار بزرگسالان در برابر لکنت زبان

از دوران بلوغ به بعد را باید دوران بزرگسالی نامید.

در این مرحله، کودک پوست می ترکاند و به نوجوانی می رسد و رفته رفته دامنه تفکر و ارتباطات او گسترش می یابد و همزمان با آن، درمی یابد در مهمترین ابزار ارتباطی خود ضعف عمیقی دارد که نه می تواند آنرا توضیح دهد و نه اساسا کسی قادر به درک آن می باشد.

اینجاست که او در خلوت به مشکل خاص خود می اندیشد و با صرف انرژی زیاد، انواع ترفندهای پنهانکاری را فقط به منظور « لکنت نکردن » به کار می بندد.

طبیعی است لکنت نکردن در این مرحله، به مفهوم اصلاح « عوارض لکنت » نیست و شخص همچنان در« چرخه لکنت » قرار می گیرد. هر چه زمان می گذرد، دایره امکانات و توانایی های خود را تنگ تر می یابد و درمان را دور از دسترس حس می کند – به همین علت است که اغلب تصور می کنند این مشکل هیچگاه حل نخواهد شد.-

معمولا والدین سعی می کنند با توصیه و نصیحت گره مشکل را باز نمایند، و به این ترتیب ناخواسته باری بر خاطر فرزند خود می افزایند. در چنین شرایطی، جوان ترجیح می دهد برای حفظ شخصیت و استقلال خود، از ترفندها و شگردهای پنهانکاری بهره گیرد؛ که متاسفانه این رفتار نیز مشکل را عمیق تر می سازد و یک زندگی المثنی و واکنشی را به او تحمیل می کند.

(انواع پنهانکاری ها در گفتار، و رفتارهای پنهانکارانه را میتوانید در کتاب راز لکنت زبان و همچنین در مطالب تخصصی سایت مشاهده بفرمایید)

روی آوردن به بیراهه های درمان را باید واکنش به لکنت خویش دانست:

• درمانهای سریع و زود هنگام ( دارو، هیپنوتیزم، دستگاه و … )
• خود درمانی ( موضوع مجهولی است که از دیدگاه و امیال برآورده نشده شخص مطرح می شود – مانند این است که فرد لکنت داری بخواهد راهنمای درمان کس دیگری شود! – )
• حاشیه روی ( از آنجا که جوان قدرت روبرو شدن با مشکل خود را ندارد، تلاش می کند آنرا در حاشیه ها حل کند: یوگا! کلاس اعتماد به نفس! مطالعه کتابهای موفقیت! و … )
• و…

علت لکنت زبان بزرگسالان

هر چه سن کودک به بزرگسالی نزدیکتر میشود، پیوندها و دامنه مشکل گسترده تر، و در نتیجه درمان لکنت زبان ابعاد پیچیده تری پیدا میکند. به تدریج علت عمل لکنت کردن، از واکنش به فشار روانی و تقلید، به قرار گرفتن در چرخه لکنت زبان تغییر می یابد. از این مرحله به بعد، علت عمل لکنت کردن، چرخه ای 9 مرحله ای است که هر جوانی میتواند گردش آنرا در روند لکنت زبان خود جستجو نماید.

هدف از درمان لکنت زبان بزرگسالان

بی تردید هدفی که در درمان کودکان اعمال میشود ( کسب گفتار روان ) نمیتواند سبب درمان پایدار در بزرگسالان شود. کسب گفتار روان و لکنت نکردن، فقط میتواند بخش کوچکی از مسیر درمان بزرگسالان را به خود اختصاص دهد اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان. چرا که بدون اصلاح و بازسازی ارتباطات و دیدگاههای آسیب دیده در طول مسیر درمان، گفتار روان پایداری نخواهیم داشت. به همین علت است که متخصصان گفتار درمانی غربی معتقدند که « لکنت زبان یک بیماری غیر قابل درمان است! »

نظر درمانگران لکنت زبان

درمانگران غربی – متخصصان گفتار درمانی و حرفه های متفرقه – چهار گونه ادعا در مورد درمان لکنت زبان مطرح میکنند:

1- یک بیماری غیر قابل درمان است که تا به حال کسی به بهبود قطعی دست نیافته!

2- با انتشار فیلم درمان شد گان – که پر است از تقلا و واکنشهای درمان جو – مدعی میشوند که « من توانستم این شخص را کاملا درمان کنم! »

3- آموزش ترفندها و شگردهای / نمایش گفتار روان / – مانند شخصی که بسیار خسته و کوفته است، ولی وانمود میکند که سر حال و با نشاط است! –

4- درمان کامل و پایدار لکنت زبان

ولی تعدادی از این درمانگران آخری، حقیقت را میگویند. تعدادی از درمان جویان آنان با تمرینات کشیده گویی، صحبت مقابل، مشاوره به والدین، تعریف داستان و … بهبود کامل یافته اند. اما آنچه را که بر زبان نمیآورند، سن بهبودیافتگان است! باید دانست تعدادی از خردسالان بدون هیچ کمکی، و تعدادی در اثر تغییر در ارتباطات، گفتار طبیعی خود را بازمی یابند ( تغییر در ارتباطات مانند: مسافرت، تماس با افراد یا محیط جدید، ارتباط با گفتار درمان و … ) بنابراین، شاید بتوان گفت تعدادی از خردسالان تازه مبتلا با چنین اقداماتی به بهبود کامل دست می یابند، ولی هرگز نمیتوان آنها را تمرینات درمان لکنت زبان نامید. این سخن پایان ندارد…

درمان لکنت زبان در بزرگسالان شامل مراحل زیر می باشد:

• مطالعه کتاب «راز لکنت زبان» ( زیرا این کتاب به پرسش های متعدد آنان پاسخی روشن عرضه نموده است) – لینک دانلود کتاب راز لکنت زبان
• تست و مشاهده ی ساختار لکنت زبان ، شخصیت و رفتار شخص
• بررسی نوع رابطه ی شخص با بیماری خود، افراد خانواده، محیط و نیز گروه درمان بزرگسالان
• بررسی فرهنگ، انگیزه، امکانات رفت و آمد و نیز پیگیری شخص و گاهی خانواده ی او

( زیرا درمان لکنت زبان تا مرحله ی تثبیت به ۲ سال تلاش نیاز دارد)

این مراحل از درمان لکنت زبان که معمولاً دو تا سه جلسه طول می کشد، دو هدف دارد:

1. آشنایی شخص و خانواده ی او با محیط درمان، گروه درمان لکنت و نیز کسب اطلاعات مختلف از دوستان گروه درمان لکنت
2. تشخیص مربی، که آیا مشخصات شخص برای درمان مناسب هست یا خیر؟ (گاهی لازم می شود مربی با دوستان گروه درمان در این زمینه مشورت نماید)

تمرینات تنفسی برای درمان لکنت زبان در بزرگسالان

این تمرینات دو هدف دارند:

1. افزایش حجم تنفس دیافراگمی

تقریباً تمامی متخصصان غربی، تنفس دیافراگمی را با تنفس شکمی یکی می دانند.

دوستان گروه درمان به خوبی می دانند همین اشتباه کافی است که شخص هیچگاه مسیر درمان را به پایان نرساند.

2. کنترل دم و بازدم اصلاح دم و بازدم در گفتار:

• -دم از چه نقطه ای باید شروع شود؟
• -چه مقدار هوا وارد ریه شود
• -از چه منطقه ای بلعیده شود؟
• -با چه فشاری وارد ریه شود؟
• -بازدم چگونه باید خارج شود؟
• -هنگام خروج، دیافراگم در چه شرایطی باشد؟
• -از چه نقطه ای باید شروع شود؟
• -چگونه فرود آید؟

اجرای صحیح دم و بازدم (که از دم و بازدم طبیعی برداشت شده اند) به طور حیرت انگیزی لکنت فرد را بهبود می بخشد.

یادگیری تکنیک های گفتاری در درمان لکنت زبان بزرگسالان

این تکنیک ها که از برجسته تر شدن گفتار افراد بدون لکنت گرفته شده اند، به همراه دم و بازدم صحیح، و نیز تمهیداتی در ارتباطات گروهی، شخص را مجهز به ابزارهای لازم برای گفتار روان می کند.

همانطور که یک شاگرد فوتبال می تواند انواع ضربه ها رادر مدت کمی بیاموزد، ولی تا مرحله بازیکن شدن و مسابقه دادن فاصله بسیاری دارد، جوان لکنت دار نیز باید بداند یادگیری تکنیک ها و تنفس ، پایان درمان این عارضه نیست، بلکه بی تردید اولین گام در جهت طی مسیر درمان است.

گروه درمانی

گروه درمان جمعی از جوانان است هک دارای لکنت زبان هستند که با یاری یکدیگر جامعه ی کوچکی را به وجود می آورند. آن ها به همراه مربی با هم دوست می شوند، تمرین می کنند، اشکالات تکنیکی و دیدگاه های یکدیگر را اصلاح می کنند. گاهی افراد خانواده ی آن ها به جمع اضافه می شوند ، گاهی دوستانی که مسیر درمان را بخوبی طی کرده اند در جمع شرکت می کنند و …

یک گروه درمان سازمان یافته بهترین جائی است که شخص می تواند گفتار و ارتباطات خود را اصلاح کرده و بیماری خود را درمان کند و آن را گسترش دهد، و توانایی های کسب شده را به تدریج به خارج از محیط انتقال دهد.

تثبیت درمان

بعد از یک سال تلاش ( تمرین ها، فعالیت ها، ازتباطات، تغییر دیدگاه ها و …) با شخصی روبرو می شویم بسیار متفاوت از قبل:

• گفتار خوب
• ارتباطات سالم
• بدون واکنش
• ترس و اضطراب پایین
• خوش بین و مهربان
• …

درست مانند کسی که بار سنگینی را از دوش بر زمین گذاشته باشد

مراقبت از درمان لکنت زبان

مراقبت مرحله ای است که شخص کمتر به مربی نیاز دارد اما طی کردن آن بسیار بسیار مهم است.

مرحله ای است برای کشف ضعف های احتمالی و محکم کردن تار و پود درمان ( به فصل نهم کتاب راز لکنت زبان مراجعه نمایید. )

اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان

1. اصل اول درمان لکنت زبان از اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان

واقع بینی گفتار درمان

هیچ گفتار درمانی قادر به درمان لکنت زبان بزرگسالان نیست. پکیج لکنت زبان و درمان ان در ذهن جوان صورت میگیرد و کسی یارای دسترسی به آنرا ندارد مگر خود درمان جو. وظیفه گفتار درمان فراهم نمودن ابزارهای درمان و همچنین آگاه سازی و هدایت صحیح و به هنگام درمان جو میباشد تا او بتواند به بازسازی و اصلاح ذهنیت آشفته خویش بپردازد.

 
نام دیگر لکنت زبان آشفتگی ذهن در شرایط خاص میباشد؛ و شرایط خاص به مفهوم کیفیتی ذهنی است که به صورت یک عادت شرطی شده درآمده است و عوارض لکنت زبان را به او تحمیل نموده، و عمل لکنت کردن فقط بخشی از واکنش این پکیج میباشد. بنابراین، اصل اول گفتار درمانی در درمان لکنت زبان بزرگسالان:

• نه اصلاح تلفظ
• نه کتاب خوانی و صحبت مقابل اینه
• نه کنترل گفتار
• نه رسیدن به گفتار روان
• نه اندازه گرفتن و متراژ لکنت ظاهری
• نه شرکت در شبکه های اجتمایی
• نه درمان از راه دور
• نه تلاش برای درمان سریع
• نه درمان با دستگاه لکنت شکن
• نه ارجاع به حرفه های دیگر
• نه تلقین و اعتماد به نفس بخشیدن
• نه درمان انفرادی

 
هدف گفتار درمان باید تهیه ابزارهای درمان، هدایت و حمایت شخص به منظور رسیدن به ذهن آرام، بدون واکنش و همراه با تعادل باشد؛ و این مهم عملی نخواهد شد مگر با اصلاح و بازسازی دیدگاه ها، ارتباطات و معیارهای او در جریان زندگی عادی و روزمره تا به طور تجربی جزئی از منش ذاتی و رفتاری شخص گردد.

2. اصل دوم درمان لکنت زبان از اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان

مشخصات کلینیک گفتار درمانی

ببینیم محل درمان لکنت زبان بهتر است دارای چه امکاناتی باشد:

1. وسعت کلینیک ( باید به قدر کافی وسعت داشته باشد تا بتوان اهداف مسیر درمان را به خوبی در ان پیش برد. )
2. اتاق گروه درمانی ( برای جلسات گروه درمانی اتاقی لازم است که درمان جویان ( ۲۰ – 40 تن ) بتوانند به راحتی در آن جای گیرند. )
3. اتاق تمرین ( یکی از مسیرهای درمان لکنت زبان، تعامل و تمرین درمان جویان با یکدیگر، بدون حضور گفتار درمان است. به این منظور به اتاقی دیگر نیاز هست. )
4. فضای کلینیک ( فضای کلینیک گفتار درمانی که به منظور درمان لکنت زبان به کار گرفته میشود، باید نشاط آور و دوست داشتنی باشد؛ گلی، گیاهی، بالکن، منظره ای و …. )
5. استقلال کلینیک ( بهتر است کلینیک درمان لکنت زبان به طور مستقل فعالیت نماید. فعالیت در جوار رشته های دیگر پزشکی و پیراپزشکی به ارتباطات گروه درمان آسیب میرساند. )
6. مکان گفتار درمانی ( هنگامی که مراجعان هفته ای دو تا سه مرتبه در طی ماهها به کلینیک مراجعه میکنند، بهتر است مکان گفتار درمانی به راحتی در دسترس آنها قرار داشته باشد. )
7. آسایش و آرامش ( شاید بیش از درمان جویان، گفتار درمان ها به آسایش و تمرکز نیاز دارند. بهتر است کلینیک گفتار درمانی در محلی آرام و بی سر و صدا واقع شود.

3. اصل سوم درمان لکنت زبان از اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان

مشخصات گفتار درمان

اگر به کتاب راز لکنت زبان و روح کلام در بند بند مقالات این سایت دقت شود، میتوان به مشخصات گفتار درمان – درمان گر لکنت زبان – پی برد. با این همه، سعی میکنم مشخصات را در این بخش طبقه بندی کنم؛ ولی مایل نیستم وقتی صحبت از صفات والای درمانی – انسانی به میان میآید، همراهان گرامی من را مزین به آنها بدانند. قصد من نشانه روی در جهتی است که یک گفتار درمان کاملا موفق در امر درمان لکنت زبان بزرگسالان باید در اختیار داشته باشد:

1. خودشناسی

اساس خودشناسی بر پایه خردی است به دور از خود بینی و خود خواهی. فردی که فارغ از من و منیت است، آینه روشن و تمام نمایی از خود واقعی شخص به او نشان میدهد. درست مانند دوربینی که فیلم ما را میگیرد و هر لحظه به خود ما گزارش میدهد. گفتار درمانی که خود را مجهز به علوم روز و روشهای نوین درمان لکنت زبان میداند، اگر نتواند خویشتن را به درستی شناسایی نماید، بی تردید قادر به شناخت درمان جوی خود نمیباشد.

2. اصلاح خود

درمان کننده لکنت زبان باید مرتب رفتارها و روش درمان خود را با دریافت نقد و تجزیه و تحلیل آنها اصلاح نماید تا هر روز با توانایی بیشتری در مسیر درمان گام بردارد. یک درمانگر موفق لکنت زبان به خوبی آگاه است که او هنگامی میتواند به درمان جوی خود تعادل ببخشد که خود از تعادل کافی برخوردار باشد.

3. شناخت درمان جو

وقتی مرکز ثقل گفتار درمان بر خویشتن استوار باشد و ماهیت، واقعیت و روش درمان لکنت زبان را با محک تجربه در اختیار داشته باشد، او به راحتی توانایی درک و شناخت درمان جو و مشکل وی را خواهد داشت. اگر گفتار درمانی همه چیز را در مورد لکنت زبان و عوارض ان به درستی بداند، از آن مهمتر این است که خود او کیست؟ آیا توانسته با خودشناسی ضعف های خویش را اصلاح کند و به دنبال ان، به شناخت و درک درمان جوی خویش دست یابد؟

سالها پیش یکی از همکاران رشته گفتار درمانی به منظور آموزش مسیر درمان لکنت زبان بدون هماهنگی وارد کلینیک شد. من برای اینکه ببینم او چقدر توانایی شناخت درمان جویان را دارد و چگونه آوازه خوانی است، کتاب خود کاوی دکتر ابراهیم خواجه نوری را به او معرفی کردم تا بعد از مطالعه با هم صحبت کنیم. اما او که به دنبال فرمول درمان آمده بود، با این تصور که او را خدای ناکرده دست انداخته ام، رفت و دیگر نیامد!

4. کودک درون

کودک درون انسان فقط موجب نشاط و سرزندگی او نمیشود، بلکه با آن به ثبات و تعادل روانی دست میابد. هر وقت که ما از کودک درون خود دور میشویم، تعادل و ثبات روانی خود را از دست میدهیم و پی در پی و بی جهت در صدد اثبات خود هستیم؛ زیرا مرکز ثقل خود را گم کرده ایم. یک گفتار درمان اگر به تمام اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان مجهز باشد، بدون کودک درون پر شر و شور خود، نخواهد توانست رابطه لازم و مناسب درمان گر – درمان جو را ایجاد کند.

5. توانایی از دید او نگریستن

برخوردهای دلسوزانه ولی مخرب برخی خانواده ها با فرزند دارای لکنت زبان: هر وقت خواستی گیر کنی یک نفس عمیق بگیر و صحبت کن. عزیزم تو که به این خوبی صحبت میکنی، پس چرا با عمو اسکندر گیر میکنی؟ ببین، وقتی میخواهی حرف بزنی، اول فکر کن بعد دهان باز کن. خانم روانشناس چی گفت؟ گفت هر روز جلوی آینه با خودت حرف بزن. مگه گفتار درمان نگفت صداها را بکش و جلوی آینه کتاب بخوان.

سعی کن وقتی میخوای حرف بزنی آرام باشی، ریلکس. هی نگو نمیشه فایده نداره، پاشو تمرین های دایی تقی را انجام بده. گفتار درمانی که بتواند دنیا را از دید او بنگرد و عوارض و چرخه لکنت زبان را در گفتار و رفتار درمان جوی خود ردیابی نماید، بی تردید سعی نمیکند به جوان تلقین، کلمات قصار و فرمول تزریق نماید. شاید جملات دلسوزانه فوق از دید افراد بدون لکنت زبان خیلی عادی جلوه کند، ولی آیا میدانید از دید جوان دارای لکنت زبان چه معنای دردناک و عمیقی دارد؟

6. مصلحت و دروغ

گاهی هنگام تغییر دیدگاهها، شرایط درمان جویی ایجاب میکند که گفتار درمان همه واقعیت را به زبان نیاورد، ولی بزرگترین ضربه به رابطه درمان گر و درمان جو هنگامی است که درمان گر به درمان جوی خود دروغ میگوید.

یکی از متل های پدرم که در سنین کودکی وارد مغز استخوان من شده چنین است:

« در بازار پارچه بغداد تاجری در حال خرید بود و آنها را بار شتر میکرد و مردی ناظر این داد و ستد بود. تاجر به فروشنده گفت ” من پول همراه ندارم ریشم را گرو میگذارم تا دفعه بعد ” تاجر دستمال و شانه ای از جیب در آورد و آنقدر ریش را شانه زد تا یک تار ریش روی دستمال افتاد.

آنرا به امانت نزد فروشنده گذاشت و رفت. مرد ناظر با خود گفت ” چه کسب خوبی! ” او هم پیش رفت و چندین طاقه پارچه را بار شتر کرد و گفت ” من هم پول ندارم ریش گرو میگذارم ” آنگاه چنگی به صورت خود کشید و یک دسته ریش را در حالی که خون از صورت او سرازیر بود، به فروشنده تحویل داد. در اینجا فروشنده نگاهی به مرد انداخت و گفت ” تو که به صورت خود رحم نکردی چطور میتوانی به مال من رحم کنی” »

شبیه سازی:

یکی از همکاران گرامی با شبیه سازی دومین این سایت، تلاش کرده خود را به جای اینجانب به درمان جویان خود جا بزند. ایشان به جای دومین Farahmandpour.com ضمن اینکه نام و نشان ایشان هیچگونه همخوانی با آن ندارد، دو دومین زیر را برگزیده است:
Farahmandpoor.ir و farahmandp0or.ir

من به سهم خود هیچگونه گله ای از ایشان ندارم، ولی هنگامی که او به آبروی حرفه ای خود و خانواده رشته گفتار درمانی فکر نمیکند، آیا میتواند به حال و روز درمان جوی لکنت زبان مفید باشد؟! چنین رفتاری به پای خویش تیشه زدن است و نشان از عدم تعادل روانی و ارتباطی دارد. ما باید یاد بگیریم که « خودِ بد بودن، هزار مرتبه بهتر و مفیدتر از تقلید از خوبِ دیگران است »

4. اصل چهارم درمان لکنت زبان از اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان

مشخصات درمان جو

سه چهار جلسه طول میکشد تا گفتار درمان با تست و محک زدن درمان جو و ارتباطات او با خانواده خود، در ضمن مشورت با دوستان گروه درمان، تشخیص دهد که آیا او میتواند مسیر درمان را طی کند یا نه. آنچه ارزیابی ها را دشوار میسازد، تفاوت گفته های درمان جو با واقعیت است؛ و گفتار درمان باید بتواند واقعیت را از دل گفته های او بیرون کشد. باید در نظر داشت که موضوع دروغگویی و راست گویی نیست، بلکه فشارهای ممتد و کمر شکن عوارض لکنت زبان، موجب برهم زدن منطق و معیار شخص میشود.

بخشی از یک نمونه ارزیابی:

س: لکنت زبان شما از کی شروع شد؟
ج: کلاس سوم دبیرستان

س از مادر: خانم از کی شروع شد
ج: ضمن اینکه به پدر زیر چشمی نگاهی میکند، سه چهار ساله که بود داشت ولی خیلی کم بود

نتیجه: در جلسات بعدی دو نکته باید بررسی شود:

1. آیا جوان میتواند مشکل خود را بپذیرد یا پنهان کاری را ترجیح خواهد داد.
2. آیا پدر هم لکنت دارد

س: لکنت زبان چه مشکلاتی را برای شما به وجود آورده است
ج: مشکل زیادی که به وجود نیاورده

س توسط دوستان گروه: پس چرا آمدی اینجا
ج: من این را یک نقص نمیدانم گفتم اگر بشه بهتره

نتیجه: احتمال عدم پذیرش در این جوان بیشتر میشود

س: رابطه شما با پدر و مادرت چطور است
ج: با مادرم که خیلی خوبم

س: و با پدرت
ج: نمیدونم، از خودش بپرسید ( در اینجا پدر خود را کمی جمع و جور میکند )

نتیجه:

اگر پدر هم لکنت داشته باشد، احتمالا به علت پنهان کاری های خود و دخالت ناآگاهانه در زندگی فرزند، نمیتواند با او رابطه خوبی برقرار کند.
* در چنین شرایطی گفتار درمان نباید اجازه دهد که پدر در فشار روانی قرار گیرد.

س: ما دوست داریم خودت تعریف کنی
ج: زیاد جالب نیست، آخه هی گیر میده

س از مادر: در خانواده شما کس دیگری هم لکنت دارد
ج: با مکث معناداری والا تا اونجا که من میدونم نه

نتیجه:

تمام دوستان گروه درمان از رفتارهای پدر متوجه پنهان کاریهای او شده اند و همه میدانند نباید واکنشی از خود بروز دهند. در جلسات بعدی بهتر است جوان به تنهایی و بار دیگر به همراه مادر مراجعه نماید. گفتار درمان باید بتواند به این نتیجه برسد که آیا مادر میتواند مدیریت درمان را در منزل به عهده بگیرد و از دخالت های احتمالی پدر جلوگیری نماید و ….

تا اینجا هدف آن بود که چگونه میتوان مشخصات واقعی درمان جو را به دست آورد. حال ببینیم یک درمان جو برای درمان لکنت زبان بزرگسالان باید دارای چه مشخصاتی باشد.

مشخصات درمان جوی لکنت زبان

1. پذیرش مشکل خویش

بیشترین عامل عدم مراجعه افراد دارای لکنت زبان به کلینیک گفتار درمانی، همین عدم پذیرش است که یکی از واکنشهای تودرتوی این عارضه میباشد. اغلب چندین فاکتور ریز و درشت باید دست در دست یکدیگر بدهند تا جوان بتواند اولین گام در درمان لکنت زبان، که همان پذیرش مشکل خویش است را بپذیرد. پذیرش لکنت زبان موهبتی است که گاه اندکی، گاه دهها سال و گاه تا آخر عمر به طول می انجامد. اغلب کسانی که اسیر عدم پذیرش هستند، هر گاه نیاز مهمی حس کنند به کلینیک گفتار درمانی مراجعه میکنند و بعد از چند جلسه به همان زندان عدم پذیرش که به آن عادت کرده اند پناه میبرند.

2. درک و بینش معقول

گرچه پکیج لکنت زبان به منطق و معیار شخص آسیب میرساند، اما این آسیب زائیده عوارض لکنت او میباشد. در جلسات تست مقدماتی، گفتار درمان با مشورت دیگر دوستان باید بتواند به این نتیجه برسد که اگر عوارض لکنت زبان شخص اصلاح شوند، آیا منطق و معیار او در ارتباطات گوناگون به حال عادی باز خواهد گشت؛ و آیا درک و بینش او با دوستان گروه درمان همخوانی خواهد داشت. هنگامی که همه اعضای گروه درمان افرادی با فرهنگ و آگاه هستند، نباید اجازه داد فردی که از خط قرمز ادب و روابط اجتماعی رد شده اند، به گروه بپیوندند.

3. درک عوارض لکنت زبان

اگر درمان جو کل مشکلات خود را در اندامهای گفتاری ببیند و نتواند عوارض لکنت زبان را در خود حس کند، برای طی مسیر درمان – که مسیری پر پیچ و خم ولی بسیار شیرین است – انگیزه کافی نخواهد داشت. اغلب درمان جویان از طریق اطلاعات نادرست رسانه ای تصور میکنند که هدف از درمان رسیدن به گفتار روان است. بنا بر این، مانند داروی بی حسی، به دنبال روشهایی میگردند بدون زحمت، سریع و بدون درد که آنها را هر چه زودتر به رویای رنگی درمان شده ( تصور درمان ) برساند.

4. انگیزه معقول

انگیزه معقول یعنی وقتی از جوان پرسیده میشود هدف شما از درمان چیست؟ پاسخ میدهد « میخواهم از شر لکنت و عوارض آن خلاص شوم، میخواهم مانند بقیه مردم زندگی کنم، میخواهم بدون تنش و اضطراب با اطرافیان خود ارتباط داشته باشم، دوست دارم به زندگی طبیعی باز گردم و …. » با انگیزه نامعقول چنین پاسخی دریافت خواهیم کرد: « میخواهم خوب شوم تا به مدیریت شرکت برسم، میخواهم ازدواج کنم و نمیخواهم جلوی خانواده همسرم کم بیاورم و …. » همانطور که میبینید، هدف کلی شخص معقول، آزادی از زندان لکنت است.

انگیزه ای که بتواند مسیر درمان را به پایان برساند، بر پایه « خود » استوار است. وقتی جوان از زندان آزاد شد، هم میتواند یک مدیر بزرگ شود و هم ازدواج بدون دغدغه داشته باشد و …. انگیزه ای که بر هدف خاصی متمرکز باشد، نشان از واکنش لکنت زبان شخص دارد.

5. امکانات شخصی و خانوادگی

آیا جوان توانایی رفت و آمد مرتب به کلینیک گفتار درمانی را دارد آیا مکان مناسبی برای زندگی و انجام تمرینات را دارد آیا زمان کافی برای طی مسیر درمان دارد آیا خانواده میتواند او را از نظر مالی و ارتباطی حمایت کند.

* فاکتورهای فوق گر چه کاملا ضروری به نظر میرسند، ولی جوانانی دیده شده اند که کمتر از آنها بهره داشته اند، ولی با نیروی عشق به آزادی و ایمان به درمان، کل مسیر را با موفقیت به پایان رسانیده اند.

5. اصل پنجم درمان لکنت زبان از اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان

هدف درمان لکنت بزرگسالان

بسیاری از اعضای گروه درمان با آموزش صحیح تنفس و اجرای تکنیکهای گفتاری در همان هفته های اول، توانایی آنرا مییابند که مانند افراد بدون لکنت صحبت کنند؛ ولی آیا رسیدن به گفتار روان پایان راه است؟ گفتار روان حتی مقدمه درمان لکنت زبان محسوب نمیشود، زیرا بدون اصلاح و بازسازی دو جنبه دیگر درمان ( لکنت ذهنی و دیدگاهها ) هیچگونه پایداری در گفتار روان نخواهیم داشت و بازگشت به گفتار سابق حتمی است. یک متخصص گفتار درمانی باید بداند که هدف از درمان چیست و در شرایط مختلف مسیر، هدف را برای درمان جوی دور شده از راه بازگو نماید.

فشارهای روانی:

اگر فشارهای روانی جوان دارای لکنت زبان را در نظر بگیریم: خواستن ها و نتوانستن ها، احساس متفاوت بودن ها، چون و چرا و نشخوار فکری، محدودیت ها و بغض ها، دانستن ها و نگفتن ها، دریافت نگاههای ترحم و حقارت و از اینها گذشته، اگر بخواهیم تحمل بار سنگین تهمت هایی ( ضایعه مغزی، عصبی، ژنتیکی و … ) که توسط متولیان لکنت زبان به آنان وارد میشود، و یا اقدام های ناموفق درمان گرانی که با تکیه بر همین دیدگاهها، موجب ناامیدی و رانده شدن آنها به سوی بیراهه های درمانی همچون روان درمانی، دارو درمانی، هیپنوتیزم، شبیه سازی ذهن و … را به آن اضافه کنیم، خواهیم دید که پکیج لکنت زبان بسیار گسترده تر از آن است که بتوان آنرا در اندامهای گفتاری جستجو کرد.

آیا چنین مشکلات ریشه داری میتوانند در کوتاه مدت و سریع اصلاح شوند؟ آیا این مشکل پیچ در پیچ میتواند به دست درمان گر جوانی که هنوز خود را نشناخته، اصلاح و بازسازی شود؟ آیا با رسیدن به گفتار لغزنده درست است که درمان جویان را درمان شده گان بنامیم؟ آیا درست است که گفتار در حال تصور درمان او را ضبط و پخش کنیم؟ آیا با اندازه گرفتن و متراژ لکنت ظاهری شخص که مرتب در نوسان است، میتوان عوارض فوق را اصلاح نمود؟

هدف درمان لکنت زبان بزرگسالان باید بر واقعیت کل مشکل استوار باشد؛ و کل مشکل یعنی:

1. آنچه که در حافظه شخص بر اثر تجربه ها و آموخته های منفی و آسیب دیده ثبت و ضبط گردیده است.
2. عوارض و واکنشهای تو در تویی که این آموخته ها در شخص پدید آورده و اغلب به صورت یک فرایند شرطی شده عمل میکنند. بنابراین، عمل لکنت کردن ( لکنت ظاهری ) فقط بخشی از واکنش آموخته های آسیب دیده، و حرکات اضافی واکنشی است به اسپاسم تارهای صوتی و عمل لکنت کردن.

تصور کنید جوانی با آگاهی و انگیزه درمان بسیار قوی، و در ارزیابی های کلینیک گفتار درمانی، برای طی مسیر درمان مناسب تشخیص داده شد و گفتار درمان و درمان جو مقابل یکدیگر قرار گرفتند. حال گفتار درمان برنامه درمانی خود را از کجا میخواهد شروع کند؟ از آسیب، که در تجربه های آموخته شده شخص نهادینه شده اند؟ یا از واکنش لکنت کردن و تلاش برای رسیدن به گفتار روان؟

آنچه من به تحقیق، تجربه و شهادت ۸۵۰ تن افراد بهبود یافته در طی چهار دهه آموخته ام این است که مسیر درمان باید شامل سه جنبه درمان زیر باشد:

1. جنبه لکنت ظاهری
2. جنبه لکنت ذهنی
3. جنبه اصلاح و بازسازی دیدگاهها و ارتباطات ( کتاب راز لکنت زبان )

که لازم است برنامه درمانی جوان با بهره گیری از ابزارهای درمان و ابتکار خاص گفتار درمان، بر پایه همزمان هر سه جنبه استوار گردد.

ابزارهای درمان

1. اصلاح تنفس ( با هدف تنظیم اختیاری دم و بازدم )
2. آموزش تکنیکهای گفتاری ( که حتما باید از شیوه گفتار طبیعی برداشت شده باشند. هر گونه گفتار غیر عادی و غیر طبیعی مانند تولید /ه/ در اول کلمات، به علت غیر قابل اجرا بودن، تاثیر منفی در روند درمان خواهد داشت )
3. گروه درمان هدفمند و منسجم ( شامل جمعی از جوانان همخوان با یکدیگر )
4. مربی ( هرگز بدون مربی یا راهنمای درمان لکنت زبان، درمان جو نخواهد توانست راه را از چاه تشخیص دهد. بارها گفته ام که چیزی به نام خود درمانی در موضوع لکنت زبان واقعیت ندارد. )

وظایف گفتار درمان در درمان لکنت زبان بزرگسالان

• روند طی مسیر درمان باید طوری باشد که درمان جو از آن لذت ببرد.
• فاصله بین گفتار درمان و درمان جو به صفر برسد – ولی از صفر پائین تر نیاید! –
• یک گفتار درمان حرفه ای هیچگاه با روپوش سفید و غیر سفید ظاهر نمیشود
• گفتار درمانی که به ماهیت لکنت زبان آگاه است، هیچگاه از توصیه، دستورالعمل و تلقین استفاده نمیکند
  دیده میشود که گفتار درمانی در یک جلسه نیم ساعته، هر سی دقیقه را برای درمان جو صحبت میکند و بعد خداحافظی تا جلسه بعد. در این رابطه، این گفتار گفتار درمان است که تقویت خواهد شد نه گفتار درمان جو. و در جلسه بعد « آیا دستورالعمل های مرا اجرا کردی؟ »
• گفتار درمان باید همیشه مراقب ارتباطات در گروه درمان باشد و آنرا در حد امکان بدون دخالت مستقیم کنترل نماید. برعکس زندگی زنبورها و موریانه ها که ملکه در راس و مرکز قرار دارد، در مسیر درمان، این گروه است که در راس قرار میگیرد و اعضاء در حفظ آن میکوشند؛ همانطور که ماهی خواهان آب زلال است.
• در طول مسیر درمان، همه ارتباطات، همه رفتارها، همه تمرینها و همه تکنیکهای گفتاری باید به طور طبیعی اجرا شوند.

*درمان لکنت زبان در بزرگسالان انتها ندارد، زیرا خوب بودن انتها ندارد. درمان یعنی به تعادل رسیدن، یعنی زندگی بدون واکنش، یعنی آسایش، یعنی ثقل ما بر روی خودمان باشد، یعنی امید داشتن و… و برای این صفات نمیتوان حد و مرزی ترسیم نمود.

*اولین حرکت درمان جو به سوی آزادی از زندان لکنت زبان، درک این واقعیت است که او هیچگونه اختلال یا ضایعه جسمی ندارد.
*آقای مهندس براتی: برای من درمان یک نقطه و محل رسیدن نیست، برای من یک مسیر در حال حرکت است.

*من آنچه را که در توان داشتم، سعی کردم در مقاله اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان به درمانگران گرامی عرضه نمایم.