درمان لکنت زبان در بزرگسالان

این مراحل از درمان لکنت زبان که معمولاً دو تا سه جلسه طول می کشد، دو هدف دارد:

1. آشنایی شخص و خانواده ی او با محیط درمان، گروه درمان لکنت و نیز کسب اطلاعات مختلف از دوستان گروه درمان لکنت
2. تشخیص مربی، که آیا مشخصات شخص برای درمان مناسب هست یا خیر؟ (گاهی لازم می شود مربی با دوستان گروه درمان در این زمینه مشورت نماید)

مشخصات درمان جوی لکنت زبان

1. پذیرش مشکل خویش

بیشترین عامل عدم مراجعه افراد دارای لکنت زبان به کلینیک گفتار درمانی، همین عدم پذیرش است که یکی از واکنشهای تودرتوی این عارضه میباشد. اغلب چندین فاکتور ریز و درشت باید دست در دست یکدیگر بدهند تا جوان بتواند اولین گام در درمان لکنت زبان، که همان پذیرش مشکل خویش است را بپذیرد. پذیرش لکنت زبان موهبتی است که گاه اندکی، گاه دهها سال و گاه تا آخر عمر به طول می انجامد. اغلب کسانی که اسیر عدم پذیرش هستند، هر گاه نیاز مهمی حس کنند به کلینیک گفتار درمانی مراجعه میکنند و بعد از چند جلسه به همان زندان عدم پذیرش که به آن عادت کرده اند پناه میبرند.

2. درک و بینش معقول

گرچه پکیج لکنت زبان به منطق و معیار شخص آسیب میرساند، اما این آسیب زائیده عوارض لکنت او میباشد. در جلسات تست مقدماتی، گفتار درمان با مشورت دیگر دوستان باید بتواند به این نتیجه برسد که اگر عوارض لکنت زبان شخص اصلاح شوند، آیا منطق و معیار او در ارتباطات گوناگون به حال عادی باز خواهد گشت؛ و آیا درک و بینش او با دوستان گروه درمان همخوانی خواهد داشت. هنگامی که همه اعضای گروه درمان افرادی با فرهنگ و آگاه هستند، نباید اجازه داد فردی که از خط قرمز ادب و روابط اجتماعی رد شده اند، به گروه بپیوندند.

3. درک عوارض لکنت زبان

اگر درمان جو کل مشکلات خود را در اندامهای گفتاری ببیند و نتواند عوارض لکنت زبان را در خود حس کند، برای طی مسیر درمان – که مسیری پر پیچ و خم ولی بسیار شیرین است – انگیزه کافی نخواهد داشت. اغلب درمان جویان از طریق اطلاعات نادرست رسانه ای تصور میکنند که هدف از درمان رسیدن به گفتار روان است. بنا بر این، مانند داروی بی حسی، به دنبال روشهایی میگردند بدون زحمت، سریع و بدون درد که آنها را هر چه زودتر به رویای رنگی درمان شده ( تصور درمان ) برساند.

4. انگیزه معقول

انگیزه معقول یعنی وقتی از جوان پرسیده میشود هدف شما از درمان چیست؟ پاسخ میدهد « میخواهم از شر لکنت و عوارض آن خلاص شوم، میخواهم مانند بقیه مردم زندگی کنم، میخواهم بدون تنش و اضطراب با اطرافیان خود ارتباط داشته باشم، دوست دارم به زندگی طبیعی باز گردم و …. » با انگیزه نامعقول چنین پاسخی دریافت خواهیم کرد: « میخواهم خوب شوم تا به مدیریت شرکت برسم، میخواهم ازدواج کنم و نمیخواهم جلوی خانواده همسرم کم بیاورم و …. » همانطور که میبینید، هدف کلی شخص معقول، آزادی از زندان لکنت است.

انگیزه ای که بتواند مسیر درمان را به پایان برساند، بر پایه « خود » استوار است. وقتی جوان از زندان آزاد شد، هم میتواند یک مدیر بزرگ شود و هم ازدواج بدون دغدغه داشته باشد و …. انگیزه ای که بر هدف خاصی متمرکز باشد، نشان از واکنش لکنت زبان شخص دارد.

5. امکانات شخصی و خانوادگی

آیا جوان توانایی رفت و آمد مرتب به کلینیک گفتار درمانی را دارد آیا مکان مناسبی برای زندگی و انجام تمرینات را دارد آیا زمان کافی برای طی مسیر درمان دارد آیا خانواده میتواند او را از نظر مالی و ارتباطی حمایت کند.

* فاکتورهای فوق گر چه کاملا ضروری به نظر میرسند، ولی جوانانی دیده شده اند که کمتر از آنها بهره داشته اند، ولی با نیروی عشق به آزادی و ایمان به درمان، کل مسیر را با موفقیت به پایان رسانیده اند.

5. اصل پنجم درمان لکنت زبان از اصول درمان لکنت زبان بزرگسالان

هدف درمان لکنت بزرگسالان

بسیاری از اعضای گروه درمان با آموزش صحیح تنفس و اجرای تکنیکهای گفتاری در همان هفته های اول، توانایی آنرا مییابند که مانند افراد بدون لکنت صحبت کنند؛ ولی آیا رسیدن به گفتار روان پایان راه است؟ گفتار روان حتی مقدمه درمان لکنت زبان محسوب نمیشود، زیرا بدون اصلاح و بازسازی دو جنبه دیگر درمان ( لکنت ذهنی و دیدگاهها ) هیچگونه پایداری در گفتار روان نخواهیم داشت و بازگشت به گفتار سابق حتمی است. یک متخصص گفتار درمانی باید بداند که هدف از درمان چیست و در شرایط مختلف مسیر، هدف را برای درمان جوی دور شده از راه بازگو نماید.

فشارهای روانی:

اگر فشارهای روانی جوان دارای لکنت زبان را در نظر بگیریم: خواستن ها و نتوانستن ها، احساس متفاوت بودن ها، چون و چرا و نشخوار فکری، محدودیت ها و بغض ها، دانستن ها و نگفتن ها، دریافت نگاههای ترحم و حقارت و از اینها گذشته، اگر بخواهیم تحمل بار سنگین تهمت هایی ( ضایعه مغزی، عصبی، ژنتیکی و … ) که توسط متولیان لکنت زبان به آنان وارد میشود، و یا اقدام های ناموفق درمان گرانی که با تکیه بر همین دیدگاهها، موجب ناامیدی و رانده شدن آنها به سوی بیراهه های درمانی همچون روان درمانی، دارو درمانی، هیپنوتیزم، شبیه سازی ذهن و … را به آن اضافه کنیم، خواهیم دید که پکیج لکنت زبان بسیار گسترده تر از آن است که بتوان آنرا در اندامهای گفتاری جستجو کرد.

آیا چنین مشکلات ریشه داری میتوانند در کوتاه مدت و سریع اصلاح شوند؟ آیا این مشکل پیچ در پیچ میتواند به دست درمان گر جوانی که هنوز خود را نشناخته، اصلاح و بازسازی شود؟ آیا با رسیدن به گفتار لغزنده درست است که درمان جویان را درمان شده گان بنامیم؟ آیا درست است که گفتار در حال تصور درمان او را ضبط و پخش کنیم؟ آیا با اندازه گرفتن و متراژ لکنت ظاهری شخص که مرتب در نوسان است، میتوان عوارض فوق را اصلاح نمود؟

هدف درمان لکنت زبان بزرگسالان باید بر واقعیت کل مشکل استوار باشد؛ و کل مشکل یعنی:

1. آنچه که در حافظه شخص بر اثر تجربه ها و آموخته های منفی و آسیب دیده ثبت و ضبط گردیده است.
2. عوارض و واکنشهای تو در تویی که این آموخته ها در شخص پدید آورده و اغلب به صورت یک فرایند شرطی شده عمل میکنند. بنابراین، عمل لکنت کردن ( لکنت ظاهری ) فقط بخشی از واکنش آموخته های آسیب دیده، و حرکات اضافی واکنشی است به اسپاسم تارهای صوتی و عمل لکنت کردن.

تصور کنید جوانی با آگاهی و انگیزه درمان بسیار قوی، و در ارزیابی های کلینیک گفتار درمانی، برای طی مسیر درمان مناسب تشخیص داده شد و گفتار درمان و درمان جو مقابل یکدیگر قرار گرفتند. حال گفتار درمان برنامه درمانی خود را از کجا میخواهد شروع کند؟ از آسیب، که در تجربه های آموخته شده شخص نهادینه شده اند؟ یا از واکنش لکنت کردن و تلاش برای رسیدن به گفتار روان؟

آنچه من به تحقیق، تجربه و شهادت ۸۵۰ تن افراد بهبود یافته در طی چهار دهه آموخته ام این است که مسیر درمان باید شامل سه جنبه درمان زیر باشد:

1. جنبه لکنت ظاهری

2. جنبه لکنت ذهنی

3. جنبه اصلاح و بازسازی دیدگاهها و ارتباطات ( کتاب راز لکنت زبان )

که لازم است برنامه درمانی جوان با بهره گیری از ابزارهای درمان و ابتکار خاص گفتار درمان، بر پایه همزمان هر سه جنبه استوار گردد.

ابزارهای درمان

1. اصلاح تنفس ( با هدف تنظیم اختیاری دم و بازدم )

2. آموزش تکنیکهای گفتاری ( که حتما باید از شیوه گفتار طبیعی برداشت شده باشند. هر گونه گفتار غیر عادی و غیر طبیعی مانند تولید /ه/ در اول کلمات، به علت غیر قابل اجرا بودن، تاثیر منفی در روند درمان خواهد داشت )

3. گروه درمان هدفمند و منسجم ( شامل جمعی از جوانان همخوان با یکدیگر )

4. مربی ( هرگز بدون مربی یا راهنمای درمان لکنت زبان، درمان جو نخواهد توانست راه را از چاه تشخیص دهد. بارها گفته ام که چیزی به نام خود درمانی در موضوع لکنت زبان واقعیت ندارد. )

وظایف گفتار درمان در درمان لکنت زبان بزرگسالان

« به گزارش سرویس بازار ایسنا، بنابر اعلام سایت سابلیمیران، لکنت زبان ناگهانی در بزرگسالان یکی از موارد شایعی است که ممکن است هر فردی به آن دچار شود و سن و جنس خاصی را در بر نمیگیرد. »

روش های درمان لکنت زبان

در درمان لکنت زبان از روش‌های مختلفی استفاده می‌شود که برخی از این روش‌ها مبتنی بر کنترل و نظارت بر سرعت گفتار بوده و برخی دیگر مبتنی بر اصلاح گرفتگی زبان است.
در روش کنترل سرعت گفتار از جملات کوتاه استفاده می‌شود و فرد سعی می‌کند با سرعت پایین جملات را بیان کند. هر چه قدر سرعت بیان پایین باشد، فرد راحت‌تر می‌تواند کلمات را ادا کند. همچنین در این روش حروف صدادار کشیده بیان می‌شود تا فرد بدون وقفه حرف بزند.
در روش فوق تنفس فرد نیز کنترل می‌شود و با تنظیم تنفس شرایط گفتار فرد بهبود می‌یابد.
در روش اصلاح گرفتگی زبان، سعی می‌شود گفتار و بیان فرد اصلاح شود و با کاهش اضطراب و ترس فرد درمان را در چهار مرحله (کشف و شناسایی – از بین بردن حساسیت – اصلاح و تثبت ) به سرانجام می‌رسانند.

نقد:

1- اول، دریغ از حتی جمله ای که با واقعیت درمان همخوانی داشته باشد.
2- ای کاش که درمان در همین چهار فرمول خلاصه میشد! ساده بینی غیر کارشناسانه ای که ممکن است درمانجو را به رویای شیرین ببرد؛ ولی چه گره ای از او باز خواهد شد؟!

مراحل درمان لکنت زبان ناگهانی بزرگسالان

1- بررسی لکنت زبان، شخصیت و رفتار فرد
2- واکاوی شکل مواجهه فرد با لکنت زبان خود، محیط اطراف، اعضای خانوادگی و اعضایی که به دنبال درمان هستند
3- واکاوی امکانات رفت‌وآمدی، مجموعه علایق و اهداف، شیوه و منش زندگی و نیز میزان جدیت و پیگیری فرد و اعضا اصلی وابسته به او
مراحل فوق به دنبال کشف دو عنصر است :

• تجربه و ارتباط فرد با اعضای هم‌تیمی خود برای درمان
• تصمیم‌گیری گروهی و تخصصی نسبت به صلاحیت فرد برای درمان »